Ja, ik weet dat deze post wat laat komt op de dag van de verkiezingen, maar ik had eerder geen tijd, of beter gezegd geen prioriteit om deze post te schrijven. Oorspronkelijk had ik het idee om alle (belangrijke) partijen te behandelen, maar het lezen van al die verkiezingsprogramma’s en het schrijven van deze posts kost te veel tijd. Daarom als laatste nog snel even D66. Het woord ‘anders’ komt erg veel voor in de taal van de verkiezingscampagne van D66, waarmee deze partij zich blijkbaar als progressief wil profileren. Terecht, omdat ze inderdaad progressiever zijn dan die andere liberale partij, de VVD. Progressiviteit is echter op zich niet altijd beter natuurlijk.
Andere standpunten, vooral het invoeren van kilometerheffing, zouden volgens D66 ingevoerd kunnen worden zonder dat de privacy aangetast wordt (pagina 46). Ze vertellen er echter niet bij hoe dat moet gaan. D66 geeft dierenwelzijn te veel prioriteit, het lijkt bijna GroenLinks wel (pagina 49). Al die duurzame en diervriendelijke landbouw vind ik op zich niet bezwaarlijk, maar het leid tot lagere productiviteit en de consequentie is dus dat er dan meer betaalt moet worden aan de kassa in de supermarkt. Dat blijkt ook werkelijk zo te zijn aangezien ze ook nog een kiloknallertax willen (pagina 52). Ook het energiebeleid is te groen, er gaat erg veel geld naar duurzame energie. Zie mijn eerdere posts voor mijn ideeën over duurzame energie. Ook zijn nieuwe kerncentrales iets wat ze zoveel mogelijk willen vermijden (pagina 54). Wat betreft milieu- en energiebeleid lijkt D66 GroenLinks in schaapskleren te zijn.
De veranderingen die D66 voorstelt op het gebied van democratie kunnen mij ook niet bekoren. Zo willen ze meer gekozen bestuurders. Ze wensen dat de burgemeester gekozen wordt, een standpunt dat ik en ook de VVD deelt. Maar een gekozen commissaris van de koningin en voorzitter van de Europese Commissie? Ik denk dat het weinig mensen zal interesseren wie op die posten benoemd worden. Als de opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen al laag zijn, denk ik niet dat er een haan zal kraaien naar verkiezingen voor die functies. En een gekozen minister-president? Dan zou mogelijk Cohen als minister-president kunnen worden gekozen en zal hij een rechts kabinet moeten leiden zonder de PvdA? Immers, als ik het goed hebben veel mensen een voorkeur voor Cohen als premier, maar staat de VVD het hoogst in de peilingen. Een gekozen minister-president zal niet werken in een politiek klimaat van coalities vormen, tenzij het op een goede manier is geïmplementeerd. In principe ben ik er geen tegenstander van, maar D66 moet een betere, gedetailleerdere uitleg geven over implementatie in haar verkiezingsprogramma.
Wat referenda betreft, ik heb het al vaker gezegd, het is onverstandig omdat het volk niet de expertise heeft om belangrijke, complexe beslissingen te maken. Ik verwijs weer eens naar het referendum over de euro. En kom dan niet aan met kritiek dat het deel van het volk dat tegen de euro was het bij het juiste eind had omdat we nu een euro crisis hebben. Destijds speelden onderbuikgevoelens, zoals nostalgie en chauvinisme een rol in de weerstand tegen de euro. Voor veel mensen is het invullen van een belastingaangifte al moeilijk genoeg, laat staan het begrijpen van de consequenties van de invoering van de euro of de Europese Grondwet. Ja, onze volksvertegenwoordigers hebben zich natuurlijk ook verkeken op het feit dat de Grieken de euro wel eens mee zouden kunnen sleuren naar de afgrond, maar zij zijn in ieder geval beter toegerust om over belangrijke beslissingen zoals die na te denken. Het enigste geval waarin ik een bindend referendum zou voorstaan zijn zaken die van het ultieme belang zijn, die gaan over de essentie van de taak van staat, namelijk het geweldsmonopolie. Concreet bedoel ik daarmee dat een referendum zou moeten worden gehouden om goedkeuring te vragen voor een oorlogsverklaring of om politieke steun te verlenen aan een oorlog. Dat zou waarschijnlijk voorkomen hebben dat Nederland de Irak-oorlog had gesteund.
Een aantal standpunten waar D66 afwijkt van de VVD zoals over het koningshuis (pagina 59), hypotheekrenteaftrek (pagina 43 en 44) en de Eerste Kamer (pagina 61) juich ik juist toe. Wat ik kan waarderen aan D66 is dat ze het stimuleren van open source en het moderniseren van het auteursrecht noemen in het verkiezingsprogramma (pagina 27). Ook is D66 voor zover ik weet de partij die de meeste aandacht schenkt aan de bescherming van privacy en burgerrechten (pagina’s 74, 74, 79 en 86), iets waar zij zich zeer positief mee onderscheiden van andere partijen. Maar op veel andere vlakken heeft D66 vergelijkbare ideeën met de VVD, vooral op het gebied van de arbeidsmarkt, bestuur en onderwijs.
Kiezen tussen D66 en de VVD is voor mij niet gemakkelijk. Maar uiteindelijk is het toch het te ver doorgedraaide groene karakter van D66 en het feit dat de VVD nog meer wil bezuinigen die mij een VVD-aanhanger maken.