Het eerste blok van dit studiejaar liep af op 12 november. Mijn stage is weliswaar nog niet afgerond vanwege vertraging en uitstel en de nieuwe inleverdatum voor het eindrapport heb ik vastgesteld op 1 december, maar dat is een ander verhaal. Dus was het weer eens tijd om voor het volgende blok boeken in te slaan.
Ik volg dit tweede blok twee cursussen, Strategisch Management (met, jawel, de afkorting SM) bij de opleiding Bestuurs- en Organisatiewetenschap en Ideologieën in de 19de en 20ste eeuw bij Geschiedenis. Ik volg deze cursussen puur vanwege interesse en om mijzelf bezig te houden, zodra ik de studiepunten voor mijn stage krijg toegekend dan heb ik al genoeg voor mijn bachelor. Voor deze cursussen moet een flink bedrag worden besteed aan boeken.
Strategisch Management:
- C.A.M. Mouwen (2004). Strategische planning voor de moderne non-profit organisatie.
- H. Mintzberg (1999). Strategie-safari.
Ideologieën in de 19de en 20ste eeuw:
- Andrew Heywood (2007). Political Ideologies. An Introduction.
- Michael Freeden (2003). Ideology. A very short Introduction.
- Daniel Bell (2000). The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties.
Het eerst ging ik eens kijken naar de boeken voor Strategisch Management. De vergelijkingssite Vergelijk.nl laat zien dat voor Strategische planning de prijzen variëren van € 29,90 tot € 34,45. Als verzendkosten buiten beschouwing worden gelaten is het zelfs nog minder: € 29,90 en € 32,50 omdat de goedkoopste aanbieder gratis bezorgt en de duurste dus € 1,95 aan verzendkosten rekent. Voor Strategie-safari geldt hetzelfde, en is er nog minder verschil met € 39,95 met gratis bezorging en € 39,95 en € 1,95 verzendkosten (met uitzondering van een dubieuze prijsstunter die € 31,96 met € 6,02 voor verzendkosten rekent).
Mijn eerste idee was om een bericht te sturen naar een verkoper van een tweedehands exemplaar van de eerste druk van Strategie-safari op bol.com (de recentste is de tweede druk) met het verzoek of hij zijn prijs kon verlagen. Maar mijn bericht werd niet geaccepteerd, wat ik ook probeerde. Contact met de helpdesk wees het volgende uit:
U geeft aan dat u geen e-mail kunt sturen naar de verkoper van een boek. Onze website is beveiligd met een filter, waardoor het niet mogelijk is over de prijs te onderhandelen via onze website. Dit is de reden dat het u niet lukt de e-mail te verzenden.
Dat bol.com denkt te mogen beperken wat ik mag vragen aan mensen die via hun website een tweedehands boek te koop aan bieden maakte mij zo razend dat ik besloot om nooit meer iets bij deze (toch al relatief dure) internetwinkel te kopen. Ik ondernam daarna een poging om via Marktplaats aan een tweedehands exemplaar te komen, maar het enige exemplaar dat daar werd aangeboden vond ik met een prijs € 25 voor de eerste druk te duur. Ik bedacht toen dat Strategie-safari een vertaling is van het Engelse boek genaamd, hoe verrassend ook, Strategy Safari. En ik heb totaal geen problemen met het lezen van een Engels boek. Bij bol.com is de Engelse titel te koop voor € 30,99 tegenover € 39,95 voor de Nederlandse vertaling. Misschien moet ik maar eens Engelse boeken gaan vertalen, daar kun je dan blijkbaar erg rijk mee worden. Maar daar heb ik geen illusies over, dat geld zal wel weer verdwijnen in de zakken van een of andere hebberige uitgever.
In het Verenigd Koninkrijk zijn de boekenprijzen vaak nog flink wat lager wist ik uit ervaring, dus bekeek ik eens met behulp van een internationale prijsvergelijker voor boeken hoe duur Strategy Safari daar was. Uiteindelijk heb ik het besteld bij The Book Depository voor € 23,85 inclusief verzendkosten. Dat is andere koek. Strategische planning is een Nederlands boek waar ik geen tweede hands exemplaren van kon vinden, dus besloot ik het te halen bij de studievereniging van Bestuurs- en Organisatiewetenschap, Perikles, in de wetenschap dat zij studieboeken met een flinke korting kunnen aanbieden. Maar met een prijs € 29,25 kwam ik bedrogen uit, dat is vijf eurocent meer dan de goedkoopste internetwinkel (inclusief bezorging).
Als ik dat had geweten had ik zonder twijfel voor de internetwinkel gekozen, ook al is het verschil maar vijf eurocent. Een boek via de internetwinkel bestellen kost hoogstens vijf tot tien minuten, maar voor de boekverkoop van de studievereniging moest ik eerst flink wat lopen door het centrum van Utrecht en ook nog eens een kwartier wachten voordat ik het boek in handen had. Ik wil studieverenigingen daarmee niet in diskrediet brengen, ik ben er dankbaar voor dat zij die dienst leveren. Je weet dan echter wel dat het meer kost.
Dan de boeken van de cursus Ideologieën in de 19de en 20ste eeuw. De UHSK, de studievereniging voor Geschiedenis, biedt die drie boeken in totaal aan voor € 59,87, maar ik heb ze gekocht voor € 50,06 (inclusief verzending), wederom bij The Book Depository.
Dan nu de verklaring waarom wij in Nederland worden afgezet. De Wet op de Vaste Boekenprijs is de boosdoener, deze dicteert dat Nederlandse boeken niet verkocht mogen worden voor een prijs die lager is dan de prijs die is vastgesteld door de uitgever van het boek. De uitzondering zijn studieverenigingen die studieboeken met maximaal %10 korting mogen verkopen aan studenten. En het Verenigd Koninkrijk heeft haar wet voor vaste boekenprijzen dus afgeschaft, wat het verschil verklaart. De motivatie voor de wet is de ‘bevordering van een ruim gespreid en breed aanbod’. Maar uit onderzoek verricht in 2001 blijkt dat een vaste boekenprijs ‘een negatieve invloed kan hebben op de betaalbaarheid van schoolboeken, terwijl het niet aanwijsbaar bijdraagt aan een breed titelaanbod en aan de kwaliteit van schoolboeken voor het voortgezet onderwijs’. Om nog maar niet te spreken van de ruim 8 miljoen boeken die in 2006 alleen al in het Centraal Boekhuis werden vernietigd. Een ander onderzoek van het Centraal Planbureau noemt als enige nadeel dat kleine boekhandels mogelijk kopje onder gaan omdat ze de concurrentie met bijvoorbeeld supermarkten niet zouden aankunnen bij het afschaffen van de vaste boekenprijs. In hetzelfde persbericht van het CPB wordt ook verwezen naar een internationaal vergelijkend onderzoek dat ook geen overtuigende voordelen ziet.
Daarnaast denk ik uit liberaal politiek perspectief dat dit nog een geval van ongewenste marktverstoring is. Ik zie na het lezen van de onderzoeken niet in waarom er noodzaak is voor deze ingreep in de markt door de overheid. En als de concurrentiepositie van kleine boekhandels wordt genoemd als nadeel dan denk ik dat die helemaal niet beschermd moeten worden, we leven in een kapitalistische samenleving waarin je nu eenmaal het risico loopt als onderneming om failliet te gaan als er geen vraag is naar je producten. In andere bedrijfstakken zoals de videogameindustrie is dat normaal, maar voor boeken maken we blijkbaar een uitzondering omdat boekhandelaars zielig zijn.
Ondertussen zal ik zelf zoveel mogelijk mijn boeken bij de Britse internetwinkels aanschaffen, ik ben niet op mijn achterhoofd gevallen en stem met mijn portemonnee, en ik spoor iedereen aan hetzelfde te doen. De wetgever moet niet denken dat wij achterlijk zijn. Als er ergens een land is waar de keiharde homo economicus leeft dan is het wel in Nederland, met zijn combinatie van studenten en Hollandse zuinigheid, toch? Op serieuze noot, wie zou geïnteresseerd zijn in een burgerinitiatief om de vaste boekenprijs te torpederen?