Is het jou ook wel eens opgevallen hoe intensief sommige loterijen – vooral bijvoorbeeld de Postcode Loterij – schermen over hun steun voor goede doelen? Ik vraag mij af wat voor motieven loterijen hebben om goede doelen te steunen; willen zij oprecht goede doelen steunen of dient het eigenlijk als een marketingtruc? Uiteraard willen bedrijven die niets te maken hebben met kansspelen ook goede doelen steunen om positieve beeldvorming voor hun bedrijf te genereren, maar bij loterijen gaat dit verder. Loterijen bieden door goede doelen te steunen kopers een excuus om een lot te kopen. Hen wordt zo het idee gegeven dat zij hun hebzucht kunnen afkopen.
Ik denk niet positief over loterijen. Een beperkt aantal mensen winnen miljoenen op basis van geluk, zonder dat zij er voor hoeven te werken. Dat terzijde, loterijen betalen kansspelbelasting en dragen kosten voor hun bedrijfsvoering. In het jaarverslag van de Postcode Loterij lees ik bijvoorbeeld dat van de opbrengst van € 460 miljoen gaat ‘maar’ € 226 miljoen naar goede doelen, iets minder dan helft dus. Als mensen zelf zouden doneren aan goede doelen zouden zij dus veel geld ontvangen. Daar komt nog bij dat indien het goede doel een ANBI is, de donatie fiscaal aftrekbaar is. Wanneer van die fiscale aftrekbaarheid gebruik wordt gemaakt kan meer gedoneerd worden met hetzelfde geld omdat de Belastingdienst na aangifte inkomstenbelasting het verschil terugbetaalt.
Het weerwoord is een open deur, als een er geen loterijen zouden bestaan zouden mensen het geld dat zij normaliter besteden aan loten in hun zak houden, en zouden goede doelen nog minder donaties ontvangen. Dat is niet te onderzoeken, er is immers geen controle over de omgeving mogelijk omdat loterijen niet afgeschaft kunnen worden. We kunnen het dus niet weten, maar ik ben wel geneigd het te geloven. Het feit alleen al dat mensen meedoen aan een loterij in de hoop miljoenen te winnen puur op basis van willekeur (geluk) ten koste van de inleg van anderen geeft aan dat mensen liever ontvangen dan geven. Het ideaal dat ik voorheen beschreef over zelf doneren aan goede doelen in plaats van dat te laten doen door loterijen acht ik daarom een utopie. Het is echter wel een ideaal dat ik zelf wil praktiseren. Ook al ben ik niet een kapitaalkrachtige student, bedragen van € 5 of € 10 kan bijna iedereen zich wel veroorloven om te doneren. Mijn meest recente donaties waren bijvoorbeeld gericht aan Wikipedia, Creative Commons, Artsen zonder Grenzen en het Rode Kruis.
Bij Creative Commons valt het op dat naarmate de donatie hoger is, de donateur bepaalde cadeaus krijgt. Ongetwijfeld doen andere organisaties dit ook. En dat is jammer, want het toont geen respect voor de kleine donateurs. Een donatie is immers een gift zonder tegenprestatie.
Nu ik toch over loterijen schrijf, wil ik ook een ander aspect hiervan onder de aandacht brengen. De Staatsloterij en Holland Casino (dat een staatsmonopolie heeft op casino’s in Nederland) zijn eigendom van de Nederlandse staat. Dat is goed voor de schatkist, maar de vraag is of de staat op de markt voor kansspelen behoort te opereren? Als liberaal denk ik dat dit niet een taak van de overheid is. In het geval van Holland Casino zou het monopolie nog gerechtvaardigd zijn omdat Holland Casino een beleid hanteert om gokverslaving tegen te gaan. Maar hoe geloofwaardig is dat, als de staat belang heeft om meer inkomsten te genereren voor de schatkist, en Holland Casino ook marketingcampagnes opzet om bewust meer mensen naar hun casino’s te trekken? En waarom zou wel zoveel moeite worden gedaan om gokverslaving te voorkomen door een staatsmonopolie, terwijl er geen staatsmonopolie nodig is om alcoholverslaving tegen te gaan? De Staatsloterij is concurrentievervalsing, en Holland Casino is niets minder dan onethisch.
Volledig met je eens.
Echter vind ik de postcodeloterij ook onethisch.
Laatst weer eens een belletje van ze mogen ontvangen, eerst heel lief over alle goede aspecten (lees: verplichte afdracht aan goede doelen) van de postcodeloterij praten en vervolgens proberen meedere loten aan te smeren.
De lieve mevrouw had echter geen weerwoord op mijn opmerking dat ik enkel mee doe aan de meest achterbakse loterij die er is omdat ik haast gedwongen word om mee te doen. Een bankrekeningnummer is onbekend, een staatlot ook etc. Maar om de postcode te gebruiken voor een loterij, dat is marketingtechnisch slim. Maar daarnaast verschrikkelijk achterbaks.
Daarnaast schermen ze altijd met die goede doelen die ze steunen, maar dat zijn ze verplicht om te doen. Helaas wist deze lieve dame aan de andere kant van de telefoon dit niet.
Het verkoopgesprek verliep derhalve ook niet extreem positief.
Hier nog een leuk onderzoek over hoe de gemiddelde mens denkt dat de loterijen hun geld aan goede doelen spenderen.
http://www.marktonderzoekers.nl/content_nl/04_nieuws/actueel/Persbericht_Loterijen.pdf
Succes,
Remon
Remon, bedankt voor je reactie. Leuk om te zien dat iemand die mij volledig onbekend is mijn weblog weet te vinden. Interessante informatie in het document waar je naar verwijst.
Wat betreft de praktijken van de Postcodeloterij, ik herinner mij nog die rechtszaak die anderhalf jaar geleden tegen de Postcodeloterij was aangespannen, maar die werd gewonnen door de Postcodeloterij.
Zelf was ik helemaal niet op de hoogte van het feit dat de afdracht aan goede doelen verplicht is. Ik ging even googelen, en ik vond informatie op de website van het ministerie van Justitie. De website van het Nationaal Kenniscentrum Kansspelen bevat meer gedetailleerde informatie en verwijst naar de relevante wetgeving en de vergunningen van de loterijen. In de Wet op de Kansspelen is dus vastgelegd dat de Staatsloterij en de Lotto, die een staatsmonopolie hebben, respectievelijk minimaal 60% en 47,5% van de opbrengst moeten uitkeren als prijzengeld. En in de vergunningen die zijn verleend aan de drie goede doelen loterijen is vastgelegd dat zij minimaal 50% aan goede doelen moeten uitkeren, zoals jij al opmerkte. Mijn mond valt open van de concurrentievervalsing van de Staatsloterij. Ironisch ook dat de overheid zo totaal niet het goede voorbeeld geeft.