Op 3 augustus werd bekend dat de gemeente Rotterdam plannen heeft om voor een aantal straten een rookverbod in te stellen. Het initiatief is ter bescherming van de gezondheid en komt van het Erasmus MC, de Hogeschool Rotterdam en het Erasmiaans Gymnasium. Om te garanderen dat er voor de ingangen van hun gebouwen niet wordt gerookt zou er effectief een rookverbod komen voor drie straten in de buurt van hun gebouwen. Blijkbaar staan ook andere gemeenten op het punt om in hun Algemene Plaatselijke Verordening (APV) gebieden aan te wijzen waar roken op straat verboden is.
Eigenlijk verbaast het me dat roken in het openbaar nog steeds toegestaan is. Ik vermoed dat electorale overwegingen een rol spelen. Omdat er nu eenmaal zo veel rokers zijn zou een rookverbod stemmen kunnen kosten voor de politieke partijen die het invoeren. Misschien is het feit dat het aantal rokers gestaag daalt een reden dat er tegenwoordig meer beweging is.
Het is raar dat roken zo slap wordt aangepakt in vergelijking met andere drugs. Neem cannabis, een drug die qua gezondheidsschade op gelijke voet staat met tabak of zelfs als minder schadelijk wordt gezien. Het blowen van cannabis in het openbaar is in de meeste gemeenten al verboden, ook via de APV. Of paddo’s, paddestoelen met een hallucinogene en psychedelische werking. Hoewel die niet verslavend en nauwelijks schadelijk zijn werden ze in 2008 toch compleet verboden. Tabak is in vergelijking een massamoordenaar die nauwelijks wordt ingeperkt.
Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen hoe schadelijk drugs zijn voor de publieke ruimte in theorie en in de praktijk. In een ideale situatie hebben we geen last van tabakrokers die ver uit de buurt van anderen roken en gebruikte sigaretten opruimen. In de praktijk zie ik echter dat veel rokers op de busstations en de perrons van Utrecht Centraal die afstand niet houden. Ze roken dicht in de buurt van groepen mensen die wachten op de trein of bus, die zo alsnog meeroken.
Ook gooien veel rokers hun sigarettenpeuken op straat omdat opruimen te veel moeite is voor hen. Het excuus is vast dat hun niet gedoofde sigaret niet in de vuilnisbak kunnen gooien. Toen ik recent tijdens een middagpauze op een bank in een park in Den Haag zat, viel me op dat de grond naast de bank bezaaid was met peuken. Het zag er naar uit dat die daar over een aantal dagen of meer dan een week waren geaccumuleerd. Daarnaast geeft roken in het openbaar altijd een slecht voorbeeld aan kinderen.
Deze ambitie om roken in het openbaar te verbieden komt laat, maar is erg welkom. Ik hoop wel dat we dan gelijk een landelijk verbod op roken in het openbaar kunnen invoeren in plaats van dat we op actie van iedere gemeente in ons land moeten wachten. Er is geen reden waarom roken wel verboden zou moeten zijn op een paar straten in Rotterdam terwijl op de Grote Marktstraat in Den Haag wel mag worden gerookt.
Omdat een compleet rookverbod misschien illegale productie en criminelen in de kaart speelt, zou ik niet kiezen voor een compleet rookverbod. Ik zou tabak ongeveer gelijk stellen aan cannabis, er vanuit gaande dat de productie van cannabis in nabije toekomst waarschijnlijk wordt gelegaliseerd. Dus alleen legale verkoop in coffeeshops (dus geen tabakverkoop meer in supermarkten en dergelijke!) en gebruiksverboden in het openbaar.