De Amsterdamse wethouder Sharon Dijksma (PvdA) is een van mijn nieuwe favoriete politici. Zij heeft er namelijk voor gezorgd dat snorfietsen sinds 8 april dit jaar niet meer zijn toegestaan op de meeste fietspaden in Amsterdam.
Dit werd mogelijk gemaakt door een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) die op 21 juni 2018 door de regering werd uitgevaardigd. Een AMvB is gedelegeerde wetgeving. De Wegenverkeerswet 1994 bevat immers de regels op hoofdlijnen en laat de precieze uitwerking van de details over aan AMvB’s, welke gewijzigd kunnen worden zonder goedkeuring van de Staten Generaal. De AMvB in deze kwestie past een aantal artikelen in het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer en het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 aan. Dit geeft de gemeente als wegbeheerder de mogelijkheid om in het verkeersbesluit te bepalen waar snorfietsers mogen rijden.
Uit de toelichting op de AMvB wordt duidelijk dat deze vooral op verzoek van de gemeente Amsterdam is geschreven. Amsterdam had een probleem met de bereikbaarheid van haar binnenstad vanwege de groeiende aantallen fietsers en snorfietsers. Omdat snorfietsen met hun brede formaat en het snelheidsverschil met fietsen vaak voor gevaarlijke situaties zorgden op de fietspaden heeft de gemeente gevraagd om aanpassing van de wet. De Tweede Kamer heeft die wens gesteund en de regering verzocht de regels aan te passen.
Om dit beleid te begrijpen eerst een toelichting op de wetgeving omtrent snorfietsen. We hebben in Nederland drie wettelijke categorieën voor gemotoriseerde voertuigen op twee wielen (gewone elektrische fietsen uitgezonderd):
- De snorfiets met een maximumsnelheid van 25 km/u. Vereist rijbewijs AM en heeft een blauw nummerbord. Moet op het fietspad rijden en heeft geen helmplicht.
- De bromfiets met een maximumsnelheid van 45 km/u. Vereist rijbewijs AM en heeft een geel nummerbord. Moet in het algemeen in de bebouwde kom op de rijbaan rijden, buiten de bebouwde kom op het fietspad. De bromfiets mag namelijk niet op autowegen en autosnelwegen rijden. Heeft een helmplicht.
- De motorfiets met dezelfde maximumsnelheid als de auto. Vereist rijbewijs A en heeft een geel nummerbord. Rijdt net als de auto nooit op het fietspad. Heeft een helmplicht.
In het nieuwe verkeersbesluit van de gemeente Amsterdam waarin de snorfiets van het fietspad wordt geweerd valt op dat er veel moeite wordt gedaan om de maatregel te rechtvaardigen. Volgens het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer mogen de bijzondere redenen voor het weren van snorfietsen namelijk alleen betrekking hebben op ‘grote drukte’. Wat dat is wordt niet gedefinieerd en mag de gemeente dus zelf interpreteren, maar de gemeente heeft er duidelijk veel onderzoek en rekenmethoden op losgelaten om de ‘grote drukte’ te definiëren.
Wat mij betreft is dit tijdverspilling omdat snorfietsers per definitie een onnodig gevaar vormen voor fietsers op het fietspad, ook als het minder druk is. Het snelheidsverschil, formaat en gewicht van een snorfiets maakt dat een fietser altijd aan het kortste einde trekt bij een botsing. Een ander punt waar deze wetgeving geen rekening mee houdt is de stank en luchtvervuiling die snorfietsen met benzinemotoren op het fietspad veroorzaken. Een onderzoek van de GGD Gelderland Midden uit 2017 laat zien dat snorfietsen een forse bijdrage leveren aan de emissies van ultrafijnstof op fietspaden. Dit vormt een gezondheidsrisico voor fietsers. De GGD Gelderland Midden adviseert dan ook om op de lange termijn niet-elektrische snorfietsen uit te faseren en op de korte termijn van het fietspad te weren.
Sinds ik in Den Haag in een half uur naar mijn werk fiets in het centrum word ik dagelijks geconfronteerd met hard rijdende snorfietsen (sommige zijn natuurlijk opgevoerd en rijden sneller dan 25 km/u) en hun smerige uitlaatgassen. Maar waar ik mij echt zorgen om maak is dat mijn dochter Rosalinde over een paar jaar op haar eerste fiets het fietspad zou moeten delen met deze gevaartes die haar makkelijk morsdood kunnen rijden. Gelukkig lijkt de redding nabij en hoeft Rosalinde dit niet meer mee te maken, als het aan onze wethouder Robert van Asten (D66) ligt. Hij verwacht in 2020 Amsterdam te volgen in het verplaatsen van de snorfiets naar de rijbaan. Bij deze moedig ik hem aan de ‘grote drukte’ vooral heel ruim te interpreteren.
Het einddoel moet echter de complete uitfasering van de snorfiets als categorie zijn. De facto gaat dat misschien al gebeuren door de aankomende algemene helmplicht voor snorfietsers. Naar verwachting wordt daar eind dit jaar of volgend jaar een wetswijziging voor geïntroduceerd. Als een van de voordelen van de snorfiets wordt weggenomen door de helmplicht helpt dat hopelijk om snorfietsgebruikers te overtuigen om naar een elektrische fiets, bromfiets of motorfiets over te stappen. Daarnaast wordt in het Klimaatakkoord voorgesteld om de verkoop van snorfietsen en bromfietsen op benzine te verbieden vanaf respectievelijk 2025 en 2030. Mits aangenomen zal dat het probleem van de luchtvervuiling op het fietspad oplossen. Dan blijft echter het probleem dat de officiële maximumsnelheid van de snorfiets, 25 km/u, niet wenselijk is op de weg. Het zal immers het autoverkeer dat maximaal 50 km/u mag rijden vertragen. De beste oplossing is daarom het afschaffen van de hele categorie. Het is alleen maar omslachtig, complex en inconsistent als iedere gemeente daar zelf een keuze in moet maken in haar verkeersbesluit.
Dan is er natuurlijk ook de kwestie van draagvlak onder snorfietsrijders. Zij kunnen hun snorfiets laten ombouwen naar een bromfiets, maar moeten dan de registratie bij de RDW wijzigen. Dat vereist een keuring bij de RDW die een paar honderd euro kost en alleen in Lelystad (!) uitgevoerd kan worden. Als we die keuring makkelijk en goedkoop maken denk ik dat het afschaffen van de snorfiets als categorie minder weerstand zou opleveren. Geef alle scooterzaken met een APK-licentie ook de bevoegdheid om die keuring te doen en zorg voor dat verkoopverbod op snorfietsen en bromfietsen op benzine, dan hebben we een mooi compromis.